به گزارش مشرق، تحقيق و تفحص در كنار استيضاح، تذكر و طرح سوال يكي از ابزارهاي مهم نظارتي مجلس شوراي اسلامي است كه سبب مي شود نمايندگان بتوانند در كنار قانونگذاري وظيفه نظارتي خود را براي بهبود امور به سرانجام برسانند.

با اين حال عملكرد نمايندگان در تحقيق و تفحص ها يكي از نقاط ضعفي كه مرور سابقه هشت دوره مجلس شوراي اسلامي آن را در كارنامه مجلسي ها ثبت كرده است، از يك سو تحميل بار مالي بسيار از بودجه بيت المال و از سوي ديگر صرف وقت مجلس براي تحقيق و تفحص هايي كه بعضا به سرانجامي نرسيده، موضوعي است كه جاي انتقاد را نسبت به نمايندگان ادوار مختلف مجلس باز گذاشته است.

البته مجلس هشتم كه ركوردار طرح هاي تحقيق و تفحصي است كه در طي دوران مجالس گذشته به سرانجامي دست نيافته است در روزهاي پاياني خود از ‌تحقیق و تفحص از سازمان بورس و اوراق بهادر در مجلس نهم خبر داده بود و نادر قاضی‌پور نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با اعلام این خبر، گفته بود كه با توجه به مباحث و ابهاماتی که درباره فعالیت سازمان بورس در افکار عمومی مطرح شده بود، طرح تحقیق و تفحص از این سازمان را آماده کرده‌ایم که در اولین روز کاری مجلس نهم تقدیم هیئت‌رئیسه مجلس نهم خواهد شد. گر چه وعده قاضي پور با تاخير در حال عملي شدن است ولي گويي نمايندگان مجلس نهم سوابق تحقيق و تفحص هاي ناتمام را به فراموشي سپرده اند.

اما با وجود تجربه تلخ تحقيق و تفحص ها در مجلس هشتم و عدم كارشناسي دقيق نسبت به انتخاب موضوعات گويي قرار نيست تب ارائه و پيگيري تحقيق و تفحص در مجلس نهم از بين برود.

در عمر نزديك به شش ماهه مجلس نهم طرح تحقیق و تفحص از دانشگاه آزاد و عمکلرد بانک مرکزی که به تصویب رسیده است و 5 طرح تحقیق و تفحص ديگر نيز در دستور کار مجلس است.

گزارش کمیسیون اقتصادی مجلس از تصویب دو تقاضای تحقیق و تفحص از عملکرد سازمان بورس و ارواق بهادار و عملکرد ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور این هفته در صحن مجلس مورد بررسی قرار می گیرد.

کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی نيز بررسی تقاضای تحقیق و تفحص جمعی از نمایندگان در خصوص عملکرد صنایع خودروسازی کشور و شرکت‌های خودرو ساز را در دستور کار دارد.

کمیسیون فرهنگی مجلس هم به بررسی تحقیق و تفحص از نحوه هزینه‌کرد معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور می‌پردازد.

البته در اين بين تقاضای تحقیق و تفحص جمعی از نمایندگان از عملکرد آموزش و پرورش در خصوص اعزام معلمان به خارج از کشور در کمیسیون آموزش رد شده و به تصویب نرسیده است.

تحقیق و تفحص از عملکرد وزارت آموزش و پرورش درباره نحوه گزینش و اعزام معلمان به خارج از کشور، عملکرد سازمان بورس اوراق بهاداراز سال ۸۴ تاکنون،عملکرد دانشگاه آزاد اسلامی، عملکرد ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت از اول اجرای برنامه چهارم تاکنون و عملکرد وزارت کشور درباره نحوه هزینه کرد اعتبارات تبصره ۱۳ قانون بودجه، تحقیق و تفحص از نحوه هزینه کرد اطلاعات فرهنگی موضوع قانون بودجه ۸۹ و۹۰ ، عملکرد استانداری مازندران در سالهای ۸۸ تا۹۱ ، عملکرد صنایع خودروسازی کشور و شرکتهای خودروساز، عملکرد بانک مرکزی، عملکرد ایمیدرو، عملکرد سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی و بانک تجارت، تحقیق و تفحص از دانشگاه پیام نور ومعاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور از جمله این طرح هايي هستند که باید دید كه آيا قرار است به سرنوشت طرح هايي كه در مجلس هشتم به سرانجام نرسيدند تبديل شود، يا اينكه مجلس نهمي ها به گونه اي ديگر رفتار خواهند كرد.

طرح تحقيق و تحفص و آئين نامه

طبق ماده 198 آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی این اجازه را می‌دهد که هرگاه نماینده‌ای، تحقیق و تفحص در هر یک از امور کشور را لازم بداند، تقاضاى خود را به‌صورت کتبی به هیئت‌رئیسه مجلس تسلیم کرده و هیئت‏رئیسه ظرف 48 ساعت آن‌را به کمیسیون تخصصى ذى‌ربط جهت رسیدگى ارجاع می‌کند و طبق ماده 199 نیز مهلت انجام تحقیق و تفحص را 6 ماه اعلام کرده و زمان آغاز بررسی‌های هیئت‌های تحقیق و تفحص را از زمان تاریخ صدور ابلاغ اعضای هیئت توسط رئیس مجلس اعلام می‌کند.